Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nasıl Kurulur?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu; doğru güç seçimi, standartlara uygun ekipman, güvenli elektrik altyapısı ve mevzuata tam uyum gerektirir. Kurulum adımları temelde keşif, projelendirme, resmi izinler/ruhsatlar, montaj-devreye alma ve işletmeye geçiş şeklinde ilerler. AC çözümler (ev/işyeri) genellikle 7,4–22 kW aralığında, DC hızlı şarj istasyonları ise 60–300+ kW kapasitelere kadar çıkar; güç seçimi hedef kullanım senaryosuna (ev, site, ticari, otoyol) ve beklenen araç sirkülasyonuna göre belirlenir. Türkiye’de ticari amaçla, yani “bedeli mukabilinde” şarj hizmeti sunulacaksa EPDK düzenlemelerine tabi bir model gerekir; özel kullanımda (ücret almadan, kapalı kullanıcı grubu) süreç farklılaşır. Standart tarafında AC’de Type-2, DC’de CCS2 altyapısı fiilen pazarı domine eder; tesisin elektrik güvenliği, topraklama ve koruma ekipmanları ise olmazsa olmazdır. İyi planlanmış bir şarj istasyonu kurulumu, hem kullanıcı deneyimini artırır hem de işletme maliyetlerini uzun vadede aşağı çeker. (AC/DC ve Type-2/CCS2 standart yaklaşımı için bkz., TSE/IEC 61851 ve sektörel rehberler. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulum Maliyeti Nedir?

Kurulum maliyeti; seçilen güç (kW), AC/DC tip, marka/model, kablolama mesafesi, trafo/hat kapasitesi, keşifte çıkabilecek altyapı iyileştirmeleri (pano büyütme, kablo kesiti), montaj işçiliği, yazılım ve ödeme/kimlik doğrulama modülleri (RFID/QR), belediye işyeri ruhsat ücretleri, sigorta ve periyodik bakım kalemlerinden oluşur. Ev tipi elektrikli araç şarj istasyonu kurulum maliyeti, duvar tipi AC ünitelerde daha hesaplı seyrederken, ticari amaçlı DC hızlı şarj istasyonu maliyeti; yüksek güçlü doğrultucu, hava-sıvı soğutma ve saha inşaat işleri nedeniyle belirgin şekilde artar. Belediyelerin işyeri açma/ruhsat ücretleri ilçe ve istasyon tipine göre değişebilir; kimi belediyelerde birime (ünite başına) ücret uygulamaları görülür. Bunlar mevzuattaki ruhsat başlıklarıyla birlikte değerlendirilir ve çift tahsilata yol açmaması için süreç başında netleştirilir. Ticari modelde yazılım lisansları, EPDK raporlama yükümlülükleri ve ödeme altyapısı entegrasyonu da toplam bütçeye eklenir. (Belediye ruhsatı ve ücret yaklaşımı için rehber ve uygulama örnekleri mevcuttur.

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Açmak İçin Neler Gerekli?

Ön gereksinimler; uygun yer seçimi, yeterli elektrik altyapısı (abonelik gücü/trafo kapasitesi), standartlara uygun şarj ekipmanı, yetkili elektrik mühendisliği/projelendirme desteği ve mevzuata uyumlu ruhsat/izin setidir. Ekipman tarafında AC (Mode 3, IEC 61851) ve DC üniteler (CCS2) için CE/TSE belgeleri, kaçak akım ve aşırı gerilim koruması, doğru kesit/kablotrayı, uygun topraklama ve yangın güvenliği düzenekleri (yangın söndürücü, acil durdurma butonu) gerekir. İşletmeye yönelik ihtiyaçlar arasında saha yönlendirmeleri, park çizimleri, erişilebilirlik (engelli erişimi), ödeme ve kimlik doğrulama (RFID/QR), uzaktan izleme/OCPP yazılımı ve müşteri destek kanalları bulunur. Ticari amaçlı işletmeler; fiyatlandırma politikası, vardiya/çağrı merkezi, bakım planı ve yedek parça/servis SLA’lerini daha kurumsal kurgulamalıdır. Ortak yaşam alanlarında (apartman/site) kuruluma başlamadan önce kat mülkiyeti kuralları ve yönetim kararları mutlaka alınmalıdır. (Standart ve arayüzler için IEC 61851 ve yerleşik uygulamalar

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurmak için Hangi İzinler Gereklidir?

İzinler kurulum yerine ve amaca göre değişir. Genel tabloda; elektrik dağıtım şirketi onayı (güç artırımı, bağlantı), belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı (ticari/faal işletmeler), gerekiyorsa imar ve yapı ruhsatı (saha inşaatı, sundurma vb.) yer alır. Kapalı otopark ve AVM gibi alanlarda, işletmenin ana ruhsatına “tali faaliyet” olarak şarj istasyonu işletimi eklenebilir. Ticari şarj hizmeti sunulacaksa (halka açık ve ücretli), EPDK çerçevesine uygun şekilde lisanslı bir şarj ağı altında faaliyet göstermek gerekir; lisansı istasyon sahibi almak zorunda olmayıp lisanslı bir ağın sertifikası ile de çalışılabilir (aşağıda). Apartman/site gibi ortak alanlarda ise kat malikleri karar süreçleri ayrıca aranır. İzin setinin sırası; keşif-proje onayı → belediye/ruhsat → montaj-AG/OG testleri → devreye almadır. (Ruhsat ve izinlerin kapsamı için resmî rehber. 

Bireysel Elektrikli Araç Şarj İstasyonu için Hizmet Lisansı (EPDK) Gerekir mi?

Kural basit: “Bedeli mukabilinde” yani ücret karşılığı şarj hizmeti sunuluyorsa, bu şarj hizmeti sayılır ve EPDK’nın Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamına girer. Bu durumda ya şarj ağı işletmeci lisansı sahibi olunmalı ya da lisanslı bir şarj ağından sertifika alınarak o ağ altında hizmet verilmelidir. Özel/kapatılmış kullanım (ör. ev garajı, yalnızca şirket araçları ve ücret alınmayan kapalı grup) ticari şarj hizmeti değildir; bu senaryoda EPDK lisansı aranmaz, ancak elektrik ve yapı mevzuatına uyum şarttır. (Tanımlar ve kapsam EPDK düzenlemelerinde net şekilde yer alır; özel kullanımda lisans zorunluluğu yoktur, ticari kullanımda lisanslı ağ şartı vardır. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulum Sürecinde Neler Yapılır?

Süreç, keşif ve yük analizi ile başlar: mevcut hat/trafo kapasitesi, pano ve kablo kesitleri, topraklama ve kısa devre hesapları kontrol edilir. Ardından projelendirme (single-line şema, yerleşim planı, kablolama rotası, nötr/toprak düzeni), resmî başvurular (dağıtım şirketi bağlantı/güç artırımı, belediye ruhsat), saha hazırlığı (zemin, bariyer, yönlendirme, aydınlatma), montaj-test (izolasyon, RCD, termal kamera kontrolleri) ve devreye alma gelir. OCPP üzerinden şarj yönetimi yazılımına bağlantı, ödeme/RFID testleri, yazılım güncellemeleri ve siber güvenlik sertleşmesi (varsayılan şifre değişimi, ağ segmentasyonu) yapılır. Ticari modellerde EPDK’ya fiyat bildirimi/raporlama akışları şarj ağı işletmecisi tarafından yönetilir; istasyon işletmecisi sahadaki kullanılabilirlik ve bakım KPI’larını sağlar. Son aşamada kullanım güvenliği ve yangın riskleri için saha kontrol listeleri ve acil durum talimatları görünür şekilde yerleştirilir. (Ruhsat-işyeri ve saha sınıflandırması için resmî rehber.

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Ruhsatı Nasıl Alınır?

Ticari faaliyet gösteren istasyonlarda “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı” zorunludur. 29.07.2023’te yapılan değişikliklerle şarj istasyonları; müstakil istasyonlar ve işyerlerinde/toplu yapılarda bulunan istasyonlar olarak ikiye ayrılmış, otopark/AVM ve akaryakıt istasyonlarındaki uygulamalar “tali faaliyet” olarak ruhsata eklenebilir hale getirilmiştir. Başvurudan önce işyeri; acil çıkış yönlendirmeleri, yangın güvenliği, erişilebilirlik ve elektrik tesisatı bakımından yönetmeliğe uygun hâle getirilir. Bazı belediyeler birim (ünite) başına ruhsat/ücret kalemi belirleyebilmektedir; bu kalemin işyeri açma harcıyla mükerrer olmaması için idare ile başta netleştirme önerilir. Ruhsat dosyasında tapu/kira, tesisat uygunlukları, proje ve işletme planı gibi belgeler istenir; kontrol sonrası yerinde denetimle birlikte ruhsat düzenlenir. (Yönetmelik güncellemeleri ve belediye uygulamalarına ilişkin kaynaklar. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumunda Elektrik Altyapısı Önemli mi?

En kritik kalemdir. Mevcut abone gücü ve kısa devre dayanımı yetersizse pano büyütme, kablo kesiti artırma, hatta OG hattı/trafo iyileştirmesi gerekebilir. AC’de tek faz 7,4 kW/üç faz 11–22 kW tipik aralıktır; DC hızlı şarjda 60–300+ kW çıkışlar düşünülür ve kısa sürede yüksek akım çekildiğinden kablo kesitleri, baralar ve termal yönetim özel planlanır. IEC 61851’e uygunluk, RCD (B tipi veya üreticiye göre DC kaçak algılamalı çözüm), SPD (aşırı gerilim), doğru topraklama ve eşpotansiyel baralar hayati önemdedir. Kapalı otoparklarda havalandırma, kablo tavaları, kabin mesafeleri ve acil durdurma butonu konumları projeye işlenmelidir. OCPP desteği; uzaktan izleme, yazılım güncellemesi ve arıza teşhisinde kritiktir. Standartlara uygunluk ve doğru altyapı yatırımı, ileride güç artırımı (ör. 2×22 kW’tan 2×60 kW DC’ye geçiş) gibi ölçeklenebilirliği de kolaylaştırır. (Teknik standart referansı ve Type-2/CCS2 yaygın kullanımı. 

Evde Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nasıl Kurulur?

Ev tipi elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu, yetkili bir elektrik mühendisi tarafından yapılacak keşif ile başlar. Sigorta kutusu ve mevcut tesisatın ısı artışı/gerilim düşümü riskleri analiz edilir; gerekiyorsa ayrı bir hat ve uygun kesitte kablo çekilir. Çoğu senaryoda duvar tipi AC (Mode 3, Type-2) ünite yeterlidir. Zamanlayıcı, dinamik yük dengeleme (evdeki diğer tüketimlere göre kademeli akım) ve artı güvenlik için RCD-B/DC kaçak algılaması önerilir. Ev otoparkında kullanıcı yönetimi gerekmediğinden RFID/QR zorunlu değildir; ancak uzaktan izleme ve yazılım güncellemeleri için Wi-Fi/Ethernet bağlantısı faydalıdır. Özel kullanımda ücret alınmıyorsa EPDK lisansı aranmaz; buna rağmen tesisat ve yangın güvenliği gereklilikleri aynen geçerlidir. Apartman yönetmeliği ve kat mülkiyeti kuralları kapsamındaki park alanlarında, kişisel kurulumlarda yönetim onay süreçleri ayrıca dikkate alınır. (Ticari/özel ayrımı için EPDK tanımı. 

Apartmana Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nasıl Kurulur?

Apartmanlarda iki farklı senaryo vardır. Kişisel kullanım için, belli bir bağımsız bölüme tahsisli yerde tek ünite kurulacaksa, Kat Mülkiyeti Kanunu uygulamasında çoğu durumda beşte dört (4/5) yazılı izin gerekliliği gündeme gelir. Ortak kullanım amacıyla (tüm maliklerin faydalanacağı ortak şarj noktası) kurulacaksa, Bakanlığın güncel açıklamalarında sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karar yeterli kabul edilmektedir. Kuruluma geçmeden önce yönetim planı incelenir, keşif-proje yapılır, ortak alanın enerji beslemesi ve sayaçlandırma modeli (ortak sayaç veya alt sayaç) belirlenir. Güvenlik açısından kapalı otoparklarda yönlendirme, bariyer, yangın ekipmanı, acil durdurma butonu ve havalandırma planı hazırlanır. Ardından montaj, test ve devreye alma aşamalarına geçilir. (Ortak alan çoğunluk kararı ve kişisel kurulumda yüksek oran şartına ilişkin açıklamalar. 

Site Otoparkına Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Nasıl Kurulur?

Site ölçeğinde çözüm, enerji ve iş modeli açısından küçük bir mikro-CPO çalışması gibidir. İlk aşamada enerji kapasitesi (trafo/OG hattı), sayaç ve tahakkuk modeli (evsel mi ticari mi), kullanıcı kimlik doğrulama (RFID/uygulama), fiyatlandırma ve bakım SLA’leri belirlenir. Ortak alan için çoğunluk kararı alındıktan sonra proje; kablolama rotaları, paylaştırma/ölçüm (alt sayaçlar), acil durum planları ve erişilebilirlik gereklilikleriyle ruhsat başvurusuna hazırlanır. Talep ve bütçeye göre 11–22 kW AC paylaşımlı ünitelerle başlanıp ileride DC hızlı şarja yükseltme opsiyonu tasarlanabilir. Ticari bir bedel tahsil edilecekse, lisanslı bir şarj ağı altında (sertifikalı istasyon işletmeciliği) faaliyet göstermek süreci hızlandırır; ödeme, uygulama ve raporlama yükleri ağ tarafından yönetilir. Böylece site yönetimi, teknik işletim yerine kullanıcı memnuniyeti ve sıra yönetimine odaklanır. (Sertifikalı işletim modeli için düzenleme notları. 

Ticari Şarj İstasyonu Nasıl Kurulur?

Ticari istasyon; AVM, akaryakıt, otoyol/dinlenme tesisi veya belediye otoparkı gibi halka açık ve ücretli kullanımı hedefler. Bu modelde EPDK çerçevesi esastır: ya şarj ağı işletmeci lisansı alınır ya da lisanslı bir ağa sertifikalı istasyon olarak entegre olunur. Lisans başvurusu için anonim/limited şirket yapılanması ve asgari ödenmiş sermaye şartı aranır; lisans en fazla 49 yıl verilir. Sertifika modelinde sahayı işletmek mümkün olur; ağ tarafı fiyat bildirimi, raporlama, siber güvenlik ve birlikte çalışabilirlik süreçlerini üstlenir. Enerji tarafında talep yönetimi, pik saatler, çoklu konnektör (CCS2/Type-2), park yönetimi ve ödeme deneyimi kritik KPI’lardır. Türkiye’de devlet destek çağrıları (belirli koşullarda) yatırımın fizibilitesini güçlendirebilir; program kriterleri lisans/sertifika bilgileriyle birlikte talep eder. (Lisans/sermaye çerçevesi ve destek çağrıları için kaynaklar. 

Şarj İstasyonu Kurulumu Kimler İçin Uygundur?

Yüksek ziyaretçi trafiği ve bekleme süresi olan lokasyonlar (AVM, market, kafe-restoran, spor salonu), araç yoğunluğu yüksek siteler/ofis kampüsleri ve akaryakıt-otoyol tesisleri için şarj istasyonu kurulumu güçlü bir değer önerisi sunar. Hizmet sağlayıcılar için ek gelir, müşteri sadakati ve daha uzun kalış süresi yaratır. Belediyeler ve kamusal otoparklar için ise şehir içi e-mobilite altyapısını güçlendirerek hava kalitesine katkı sağlar. Ev/bağımsız ofislerde gündüz-gece tarife optimizasyonu ve konfor öne çıkar. Ticari senaryolarda hedef kitle, park süresi ve beklenen şarj profili netleştirilmelidir; örneğin otoyol istasyonlarında 150 kW üzeri DC hızlı şarjlar mantıklıyken, mahalle otoparklarında 11–22 kW AC paylaşımlı çözümler ölçeklenebilir bir başlangıç sunar. İş modeli; kWh fiyatlandırması, otopark ile birlikte paketleme ve kampanyalarla desteklenebilir.

Şarj İstasyonunun Kurulumunu Kim Yapmalı?

Elektrik iç tesisler mevzuatına hâkim, yüksek akım devrelerinde deneyimli yetkili elektrik mühendisleri; IEC 61851 ve yerel standartlara uygun ekipmanla çalışan, OCPP entegrasyonu ve uzaktan izleme deneyimine sahip yetkili firmalar tercih edilmelidir. Keşif-projeyi hazırlayan ekip; kısa devre/kesit hesabı, topraklama ve kaçak akım koruması, SPD seçimi, kablo yolu ve yangın güvenliğini dokümante etmelidir. Ticari istasyonlarda lisans/sertifika süreçlerini yürüten şarj ağı işletmecileri; ödeme, faturalama, raporlama ve çağrı merkezi hizmetleriyle toplam işletim kalitesini artırır. Saha montajı sonrası termal kamera kontrolleri, izole testleri ve yazılım kabul testleri, devreye almada kritik kalemlerdir. Birlikte çalışabilirlik (roaming/serbest erişim platformları) ve siber güvenlik (varsayılan şifrelerin değişimi, ağ segmentasyonu, uzaktan güncelleme) yetkinlikleri de seçim kriterleri arasında olmalıdır. (Teknik standartlar için temel referans. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonunun Kurulumu Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

İşletmeye geçişten sonra bakım ve arıza yönetimi, kullanılabilirlik oranı (uptime), fiyatlandırma güncellemeleri ve müşteri desteği düzenli takip edilmelidir. AC/DC konnektörlerin fiziksel kontrolleri, kablo/fiş aşınması, kontakların temizliği ve yazılım güncellemeleri planlı bakımın parçalarıdır. Ticari istasyonlarda marka görünürlüğü, yönlendirme tabelaları ve gece aydınlatması, bulunabilirliği artırır. Saha güvenliği için çarpma bariyerleri, su tahliyesi ve acil durdurma düğmeleri düzenli test edilmelidir. Apartman/site çözümlerinde sıra yönetimi, adil fiyatlandırma ve kullanıcı iletişimi memnuniyetin temelidir. Lisanslı ağlarla çalışmak; 7/24 çağrı merkezi, uzaktan reset, arıza triage ve roaming anlaşmaları sayesinde doluluk ve gelirleri olumlu etkiler. (İşletme süreçleri EPDK çerçevesinde ağ işletmecisi sorumluluklarıyla desteklenir. 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonunun Bakımı Nasıl Yapılır?

Bakım planı; günlük görsel kontroller (kablo, konnektör, ekran), aylık fonksiyon testleri (RCD/SPD testleri, acil durdurma, OCPP bağlantı), çeyreklik temizlik ve termal kontroller (baralar/klemensler), yıllık kapsamlı elektriksel ölçümler (topraklama, izolasyon, termal kamera ile yük altında tarama) şeklinde katmanlandırılabilir. Dış ortam DC kabinetlerde filtre/soğutma bakımı, yaz/kış performansını etkiler. Yazılım tarafında firmware güncellemeleri ve siber güvenlik yamaları geciktirilmemelidir. Konnektör korumaları ve kablo makaraları, kullanıcı kaynaklı fiziksel hasarı azaltır. Ticari istasyonlarda KPI’lar (MTTR/MTBF, kullanılabilirlik %), SLA ve yedek parça stoğu yönetimi kritik metriklerdir. Bakım kayıtları ve periyodik raporlar hem iç denetim hem de sigorta süreçleri için saklanmalıdır. Düzenli bakım, müşteri memnuniyetini ve gelir sürekliliğini doğrudan etkiler; ihmal edilen küçük arızalar, yüksek güçlü DC ünitelerde büyüyerek maliyetli kesintilere yol açabilir.